BMW i3’e dair ilk anımı hatırlıyorum: 2011 kışında, öğrencisi olduğum mühendislik fakültesinin yüksek tavanlı kantininde, çift katlı kağıt bardağımı dolduran akşam kahvesi ve global otomotiv mecmualarından biriyle sonraki dersimi bekliyordum. Seksenli yıllarda inşa edilen yapının zamansız ve yalın iç mekanında, her zaman olduğu gibi, dikkat dağıtıcı bir hareketlilik ve gürültü hakimdi.

Önümdeki derginin sayfaları arasında dolaşırken karşıma çıkan bir haberin başlığına dikkat kesildim: BMW’nin Mega Şehir Otomobili Prototipi Test Ediliyor!

Elektrik enerjisinin geleceğin ulaşım çözümlerinde vazgeçilmez bir yer edineceği gerçeği o dönemde yeni yeni ortaya çıkıyor ve etkisini giderek daha belirgin hale getiriyordu. Otomobil sevgisiyle büyüyen ve hobilerinden gelecek planlarına kadar hayatının hemen her detayını dört tekerlek üzerinde şekillendiren bendeniz, genç bir elektrik-elektronik mühendisi adayı olarak biricik tutkusunun uzmanlık alanıyla yakınlaşmasından büyük bir heyecan duyuyordum. Birbirini tanımayan iki yakın arkadaşımızın tanışıp kaynaşmasıyla duyulan heyecan gibi…

BMW elektrikli ulaşım konusunda fazlasıyla cesur bir hamle yapmış ve BMW i isimli alt markasını yaratmıştı. O dönem yüzüncü yaşını kutlamaya yaklaşan ve tarihini otomotiv geleneğinin ikonik parçalarıyla süsleyen Alman üretici, otomobil kavramını sıfırdan ele alacak kadar yenilikçi davranıyordu. Bu nedenle BMW i tarafından hazırlanan tasarımlar daha önce üretilmiş hiçbir BMW’ye benzemiyor ve gelecekten gelmiş gibi görünüyordu.

Zaman akıp gidiyor ve gelecekten gelenler dahi bu akışa karşı koyamıyor. Bir akşam okul kantininde gördüğüm kübik formlu kamuflajlı prototip seri üretime gireli yaklaşık dört yıl oldu ve geçtiğimiz yıl makyajlandı. Sevgili zaman, bu ne hız! Derken, sabırsızca yükselen korna sesiyle irkiliyorum. Avrupa’nın en büyük mega şehirlerinden birisi olan İstanbul, trafik ışıklarında beklerken anıların sıcaklığına dönmenize birkaç saniyeliğine dahi izin vermiyor. Böylece BMW i3 otomobilimi hareketlendiriyor ve elektrik motorunun anında ortaya çıkan karakteristik torkunu sessizce sürate dönüştürüyorum. Dört saniyeden kısa süre içerisinde 60 km/s bandını geride bırakmış olmak, az evvelki kornanın kaynağını dikiz aynasındaki minik bir noktaya dönüştürmek anlamına geliyor. Demek istediğim, i3 şehrin hızından korkmuyor. Zamanın hızı mı? Ondan kim korkmaz?

Hızdan söz etmişken rakamların neler anlattığına kulak verelim: 184 bg güç, 270 nm tork ve 6.9 saniyelik 0-100 km/s verisi… BMW i3s tamamen elektrikli bir otomobil olduğundan menzil verisini de paylaşmak yerinde olacaktır. Otomobilin kataloğu size tam şarj ile 280 km yol alabileceğinizi söylüyor. İstanbul trafiğinin düşüncesi ise biraz farklı: Yaklaşık bir haftalık birlikteliğimiz boyunca, BMW i3s’in bataryalarını birkaç kez tamamen doldurdum ve her defasında yaklaşık 230 km yol aldım. Bu değer sizin için yeterli değilse, içten yanmalı motorla hareket eden otomobilinizin yakıt tankını iki üç günde bir dolduruyor olmalısınız.

Öte yandan rakamlar bu hikayenin çok küçük bir kısmını anlatıyor. BMW i3’ten söz edeceksek fikirlerin ve vizyonun irdelenmesi gerek. Örneğin otomobilin yaşam alanını oluşturan, yani etrafınızı saran materyalden, karbon fiberden söz etmek istiyorum. Hızın, dayanıklılığın, hafifliğin ve esnekliğin gerekli olduğu hemen her noktada ihtiyaç duyulan karbon fiberin otomotiv sektöründeki yayılımı yarış otomobilleri ve egzotik spor otomobiller vasıtasıyla sağlanmıştır. Mühendisliğin kıymetlilerinden biri olarak kabul görmüş bu malzemenin bir şehir otomobilindeki ilk uygulaması ise BMW i3 ile gerçekleşmiştir. Formula 1 otomobillerine hayat veren ve çelikten beş kat daha fazla dayanım sağlayan karbon fiber ile çevrelenerek sürüş yapmak nasıl hissettiriyor dersiniz? Egzotik!

İstanbul parçalı bulutlu bir sonbahar gününe uyanmakta. Şehrin tarihi semtlerinden birinde yer alan çok katlı bir otoparkın terasında, iki arkadaşımla birlikteyim. Kahveler henüz soğumadı, şehir henüz yataktan çıkmadı… Bense arkamda gün doğumu, karşımda arkadaşlarım, otomotiv teknolojilerinin toplumsal etkilerine ve BMW i3’e ilişkin düşüncelerimi iştahla ortaya koymaktayım. Bir ara, bana bakan gözlerin kedim kadar ilgili göründüğünü fark edince durmam gerektiğini anlıyorum. Gerçekten de şu an durmak ve şehri dinlemek gerek. Tarihi bir limanın yanı başındaki bu terasta sabahları dalga seslerini dinlerken kahvenizi yudumlayabilir ve Galata Kulesi’yle arkadaşlık kurabilirsiniz. Güneş dar sokakları aydınlatacak kadar yükseldiğinde ise dalgaların sesi yerini trafiğin sesine bırakmaya koyulacaktır.

Sabahın kokusu kahve ve yosun kokusuna karışırken, trafiği oluşturan tüm taşıtların elektrikle hareket etmesi durumunda ortaya çıkacak sessizliği ve temizliği hayal ediyorum: Bir yanda dalga sesleri ve boğaz esintisi, diğer yanda motor sesleri ve egzoz gazı. Bir yanda arzulanan gelecek, diğer yanda an. Taze bir nefes için şehri uyutmaya gerek duymayacağımız bir yaşam hayalindeyim ki kullandığım otomobil bu hayale omuz veriyor. Demek istediğim, i3 şehrin hengamesinden korkmuyor.

Şehre karışıyor ve Beyoğlu sokakları boyunca 4. İstanbul Tasarım Bienali kapsamında sergilenen çalışmaları inceliyoruz. Öğrenme biçimi olarak tasarım ve tasarım biçimi olarak öğrenme yaklaşımının hakim olduğu çalışmalar tasarım disiplininin sınırlarını zorluyor. Bilgi toplumunun geleceğine dair bazı çalışmalar epey ilgimi çekerken, aynı zamanda Abraham Lincoln’ün bir sözünü hatırlatıyor: ‘Geleceği öngörmenin en iyi yolu onu yaratmaktır.’

BMW geleceğin şehir otomobiline ulaşmak için mevcut modellerin evrimini izlemek yerine, BMW i markasını yaratmayı ve otomobil üretimine sil baştan yaklaşmayı tercih etti. Bir otomobilin tasarım, üretim, kullanım ve geri dönüşüm olmak üzere dört ana fazdan oluşan yaşamı, BMW i markasıyla yeniden ele alındı. Peki yarınların şehir otomobili yaratıldı diyebilir miyim? Gönül rahatlığıyla! Zira BMW i3 ile İstanbul’da yaptığım sürüşlerin alıştığımdan çok daha huzurlu olmasına başka bir anlam yükleyemiyorum. Yakıt tüketim gideri, menzil ve performans figürleri gibi rasyonel detaylar ise beklentileri aşacak bir seviyede…

Abraham Lincoln haklıysa, BMW i3 ile geleceğin şehir otomobilini öngördüğümü söyleyebilirim. O halde, gelecekten korkmuyorum!

*

bmw.com.tr için kaleme aldığım bu hikayenin fotoğraflarını 35mm analog film ile kaydettim. Serinin tüm fotoğrafları, dijital dünya filtrelerine maruz bırakılmamış orijinal tonlarıyla aşağıda yer alıyor. Sevgiyle.